Bir forum, Brüksel’in Perşembe günü Ukrayna’nın adaylığını destekleme kararı sonrasında Avrupa Birliği’ni (AB) Batı Balkanlar’ın bloğa entegrasyonunu hızlandırmaya çağırdı.
Batı Balkanlar ve AB’den devlet başkanları, hükümetler ve diplomatların katıldığı Prespa Forumu, Cuma günü Kuzey Makedonya’nın Ohri kentinde gerçekleşti.
Gündemin ana konularından biri AB’nin hem Batı Balkan ülkeleri hem de Ukrayna ile ilişkilerinin nasıl geliştirileceğiydi.
Etkinlikte pek çok konuşmacı, Ukrayna’ya adaylık statüsü verilmesinin “önemli bir sinyal” olmakla birlikte, buna AB’nin Batı Balkanlar’daki genişleme sürecindeki somut sonuçların eşlik etmesi gerektiğini iddia etti.
Almanya’nın Batı Balkanlar özel elçisi Manuel Sarrazin, “Genişleme arayan tüm ülkeler bir sayfada. Genişlemenin Ukrayna’ya, Moldova’ya, Batı Balkanlar’a olan güvenirliği aynı” dedi.
Ayrıca Batı Balkanlar ve Ukrayna’nın entegrasyon süreçlerinin derinden iç içe olduğunu iddia etti.
“Ukraynalılar, Karadağ gibi küçük bir ülke söz konusu olduğunda bile AB’nin ilerlemeye istekli olmadığını görüyorsa… Ukrayna gibi büyük bir ülke için bu ne anlama geliyor?
Batı Balkan ülkeleri, Ukrayna gibi savaşan bir ülkenin genişleme konusunda özel bir durumunun olmadığını görürlerse, Avrupa’nın genişlemesi için kimde umut varsa, o zaman kim olursa olsun, diye ekledi.
Batı Balkanlar’daki mevcut AB aday ülkeleri arasında Kuzey Makedonya, Karadağ, Arnavutluk ve Sırbistan yer alıyor. Bosna-Hersek ve Kosova da potansiyel adaylar.
Brüksel, AB’nin bölgede genişlemeye kararlı olduğunu söylese de, bu ülkelerin bloğa ne zaman katılabilecekleri veya katılabilecekleri konusunda henüz net bir son tarih belirlemedi.
Batı Balkanlar’daki çoğu ülke 2000’li yılların ortalarından sonuna kadar AB katılım müzakerelerini başlattı; Kuzey Makedonya 2004’te, Arnavutluk 2009’da, Karadağ 2008’de, Sırbistan 2009’da ve Bosna 2016’da üyelik başvurusunda bulundu.
Cuma günkü forumda konuşan Sırbistan başbakanı Ana Brnabiç, kırılgan bölgedeki komşuluk ilişkilerinin yanı sıra genel ilerlemesini iyileştirmek için Batı Balkanlar’ın AB’ye entegre edilmesi gerektiğini söyledi.
Onun sözlerini Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelenskyy’nin bir konuşması izledi.
“Avrupa’da Rusya’nın Avrupa karşıtı politikasının tezahürlerinden en az birinden zarar görmemiş tek bir ülke kalmadı” diyerek güçlü ve konsolide bir AB çağrısında bulundu.
Avrupa Komisyonu, 23-24 Haziran’da yapılacak zirvede AB liderlerinin son sözü söyleyecek olmasına rağmen, Perşembe günü Ukrayna ve Moldova’nın AB adayı olmalarına resmen destek verdi.
Slovenya cumhurbaşkanı Borut Pahor, Ukrayna’nın AB üyelik hedefine atıfta bulunarak, “Bunun iyi bir girişim olduğunu düşünüyorum,” dedi. “Diğer dokuz AB başkanıyla [birlikte] onu destekliyorum.
Ama aynı zamanda Konsey Başkanı Charles Michel’e Bosna-Hersek’in de aynısını alması gerektiğine dair resmi bir mektup gönderdim” dedi.
Bosna, 2003 yılından bu yana AB Üyeliği için potansiyel bir aday olarak görülüyor.
Ancak bir Avrupa Parlamentosu brifing notuna göre, “iç siyasi istikrarsızlık ve siyasi reform eksikliği ülkenin AB’ye katılım umutlarını azalttı.”
Cumhurbaşkanlığı ofisinden yaptığı basın açıklamasında Pahor, Bosna aday statüsünün verilmesinin ülkedeki AB yanlısı güçleri destekleyeceğini ve ülkenin Avrupa değerlerine bağlılığını hızlandırarak bir Avrupa şüpheciliği eğilimine karşı koyacağını iddia etti.
