Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Lideri Joe Biden, Suudi Arabistan’da Arap ülkelerinin başkanlarının iştirakiyle gerçekleştirilen Cidde Gübenlik ve Kalkınma Doruğu’nda yaptığı konuşmada, ülkesinin Ortadoğu’nun etkin ve bağlı partneri olarak kalacağını belirtti. Çin, Rusya ve İran’a karşı bölgedeki iş birliğinin değerine vurgu yapan Biden, “Bölgeden çekilip, Çin, Rusya ve İran tarafından doldurulacak
bir boşluk bırakmayacağız” telaffuzunda bulundu. ABD Lideri, ayrıyeten bölge ülkelerine, İran’a karşı ittifak halinde ortak savunma sistemleri kurulması davetinde bulundu.
“ABD hiçbir yere gitmiyor”
Konuşmasında Arap başkanlara, insan haklarını ekonomik ve toplumsal dönüşümün en belirleyici gücü olarak görmeleri davetinde bulunan Biden, “ABD, bölgede olumlu bir gelecek ve hepinizle iş birliği inşa etme konusunda kararlı. ABD hiçbir yere gitmiyor” dedi. Bu yaklaşım, Biden’ın selefi Donald Trump’ın izlediği “Önce Amerika” odaklı, Ortadoğu’da ABD’nin varlığını azaltmaya yönelik siyasetten dönüş olarak bedellendiriliyor.
Joe Biden’ın Ortadoğu’da, ABD’nin dahil olduğu yeni bir periyot başlatmak istediği belirtiliyor. Ayrıyeten ABD’nin, geçmişte izlediği askeri siyasetleri aşıp, bölgedeki ülkelerin iç işlerine hürmet duyan lakin ekonomik iş birliğinin ve İran’a yönelik kaygılar karşısında ortak savunma sistemlerinin geliştirilmesine yönelik çaba sarfeden bir sistem kurmaya çalıştığı memleketler arası ilgiler uzmanları tarafından lisana getiriliyor.
Biden, ABD Lideri olarak gerçekleştirdiği birinci Ortadoğu seyahatinde gerçekleşen dorukta altı körfez ülkesi, (Bahreyn, Katar, Kuveyt, Birleşik Arap Emirlikleri, Umman, Suudi Arabistan) Mısır, Ürdün ve Irak ile görüşmeler yaptı. Bu görüşmeler öncesinde Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman ile bir ortaya gelen Biden’ın bu buluşması, şimdi planlama basamağında iken aylar öncesinde ABD ve dünya kamuoyunun reaksiyonlarına neden olmuştu. 2018 yılında gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın, Suudi Arabistan’ın İstanbul Başkonsolosluğunda öldürülmesinin akabinde ABD istihbaratı, cinayete Prens Muhammed bin Selman’in onay verdiğini argüman etmişti.
Biden-El Sisi görüşmesi
ABD-Mısır alakaları de, Biden’ın başkanlığının birinci aylarında Mısır’ın insan haklarına ters uygulamaları nedeniyle gergin olsa da, 2021 yılının Mayıs ayında Mısır’ın Gazze’de giriştiği arabuluculuk rolü nedeniyle tekrar olumlu bir seyir izlemeye başlamıştı. Mısır Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Bassam Radi, Cidde’de yapılan Biden-El Sisi görüşmesinde ABD ve Mısır ortasında bilhassa içinde bulunulan global besin ve güç krizine yönelik karşılıklı iş birliğine odaklanıldığını belirtti.
Biden tepede gerçekleştirdiği konuşmasında, basın özgürlüğü ve demokratik hakların yeniliğin önünü açtığını tabir ederek, “Kurumların, yozlaşmadan bağımsız bir biçimde hesap verebilirliği ile hukuk devletine hürmet; büyümeyi sağlamanın, insanların gereksinimlerine karşılık vermenin ve adaleti sağlamanın en uygun yoludur” dedi. Bu ortada ABD Lideri Joe Biden’ın, Suudi Arabistan’dan petrol üretimini artırmasını istediği de belirtiliyor.
İsrail, Filistin ve Suudi Arabistan’ı kapsayan, Biden’ın Ortadoğu ziyareti, Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik saldırısı nedeniyle temelden değişen global siyasi konjonktürün gölgesinde gerçekleşti. Biden, dört günlük Ortadoğu ziyaretini sonlandırarak Cumartesi günü Suudi Arabistan’dan ayrıldı.
dpa,rtr / AI,ET
